Familiale opvolging: 6 cruciale vragen
Wie zijn bedrijf loslaat, neemt afscheid van zijn levenswerk en passie. Een grote stap die vaak gepaard gaat met de nodige emoties. Geleidelijk aan afscheid nemen van het bedrijf, kan dan helpen.
Naast kennisoverdracht bestaat familiale opvolging uit twee delen: Machtsoverdracht en eigendomsoverdracht.
Beiden hoeven niet samen te vallen maar zijn wel scharniermomenten. Zo kan de overdrager nog een afgesproken periode als mentor of coacht blijven meedraaien in het bedrijf en zo de opvolger blijven begeleiden naar de overdracht. Een geleidelijke afbouw van de overdrager kan perfect gecombineerd worden met de geleidelijke inwerking van de opvolger.
Afscheid is pas echt mogelijk als de overdrager een andere invulling aan zijn leven kan geven. Het is belangrijk om daar op tijd in te investeren. Het liefste nog tijdens de carrière.
‘U wilt ongetwijfeld de volgende generatie een bedrijf met groeipotentieel en toekomstperspectief nalaten.’
Is de volgende generatie van plan om het bedrijf over te nemen en u op te volgen? Dan wilt u hen ongetwijfeld een solide en waardevol bedrijf nalaten. Een bedrijf met groeipotentieel en toekomstperspectief. Vandaar het belang om uw bedrijf op tijd te evalueren.
Dit kan via de SWOT-analyse:
SWOT staat voor sterktes (Strenghts), zwaktes (Weaknesses), kansen (Opportunities) en bedreigingen (Threats).
Een SWOT-analyse doet u beter niet alleen, maar met een team van mensen uit het bedrijf die elk vanuit hun invalshoek en competenties een eigen kijk hebben. Laat u hierbij gerust ook bijstaan door een extern expert!
STERKTES: Waarin onderscheidt uw bedrijf zich van de andere? Welke voordelen biedt uw bedrijf in vergelijking met de concurrentie? Waarin zit de echte waarde van uw bedrijf? Wat is de basis voor de toekomstige groei en winst?
ZWAKTES: Waarin zijn andere bedrijven beter dan uw bedrijf? Waar mist uw bedrijf ervaring? Waar is uw bedrijf kwetsbaar? Wat zijn dan de risico’s die uw bedrijf hierdoor loopt?
KANSEN: Wat zijn de mogelijkheden om de cijfers, marges, het marktaandeel en de winst te verhogen? Hoe kunt u de kosten verminderen? Welke inspanningen zijn hiervoor nodig?
BEDREIGINGEN: Welke externe factoren kunnen uw bedrijf in de problemen brengen of de groei of winst temperen? Wat is de impact? Hoe kunt u zich hiertegen verdedigen? Wie zijn de huidige en toekomstige concurrenten? Hoe robuust is uw businessmodel in vergelijking met het model van de concurrentie?
‘Door vandaag te sleutelen aan de juiste parameters maakt u uw bedrijf op lange termijn nog aantrekkelijker voor de volgende generatie.’
Het is belangrijk om de waarde van uw bedrijf te kennen als u van plan bent om het bedrijf te verkopen of over te dragen. Maar ook als de verkoopplannen nog niet concreet zijn, kan u de waardering van uw bedrijf gebruiken als management tool. Want door vandaag te sleutelen aan de juiste parameters maakt u uw bedrijf ook op lange termijn een pak aantrekkelijker voor de volgende generatie.
De waardering van een bedrijf is niet zo eenvoudig als het lijkt. Het is een kunst en geen wetenschap, wordt al eens gezegd. Meer nog, het waarderen van een bedrijf is een ambacht.
Er is geen unieke waarderingsmethode.
Van Breda Advisory hanteert als onafhankelijk gespecialiseerd adviseur bij bedrijfsoverdracht drie waarderingsmethodes die een indicatieve waardebepaling aangeven:
Bij een waarderingsoefening doen we ook altijd een sector-analyse. Hierdoor krijgt u als ondernemer een zicht op hoe collega’s en concullega’s presteren.
-De substantiële waarde
Wat zit in de vennootschap? Wat is de schuld? Het eigen vermogen?
-De rendementswaarde
Wat zijn de cashflows van de toekomst? Welk rendement kan de koper realiseren binnen de vennootschap na de overname?
-De vergelijkende waarde
Wat is de waarde van een vergelijkbaar bedrijf op de markt?
‘Ondernemen zonder passie of de juiste competenties loopt verkeerd af.’
Een familiebedrijf overnemen, dat doet niemand zomaar. Het is belangrijk dat de opvolger heel bewust kiest om als ondernemer de leiding over het bedrijf over te nemen. Want ondernemen zonder passie of competentie loopt gegarandeerd verkeerd af. En de opvolging aanvaarden om de familie of ouders niet te willen ontgoochelen is al helemaal een slechte drijfveer.
Zijn er meerdere kandidaat-opvolgers?
Dan moet al snel tijdens het opvolgingstraject duidelijk worden wie welke rol binnen het familiebedrijf zal opnemen. Wie draagt de eindverantwoordelijkheid? Wie ontfermt zich over de financiën en administratie? Wie neemt het commerciële op zich? Ook dan zijn het talent en de interesse doorslaggevend.
Afhankelijk van de familiale situatie zijn er verschillende manieren om de eigendomsoverdracht te organiseren.
Schenking van familiale aandelen
Een schenking van familiale aandelen is een goede optie als de overlater de eigendom van de aandelen wil laten overgaan naar de overnemers zonder financiële tegenprestatie.
De mogelijkheid bestaat om onder bepaalde voorwaarden aandelen van een familiaal bedrijf te schenken aan een gunsttarief van 0%.
Verkoop van familiale aandelen
De overdrager ontvangt wél een overnameprijs. Dit is vooral een optie als niet alle erfgenamen in het bedrijf willen stappen. Voor een verkoop van de aandelen moet een objectieve waardebepaling gebeuren zodat er achteraf geen discussies en conflicten ontstaan. Deze bepaling laat u omwille van de neutraliteit beter door een onafhankelijk expert doen.
Familieleden als stille vennoot
Soms is het niet mogelijk om het familiebedrijf te verkopen en participeren alle kinderen in het aandeelhouderschap. Het bedrijf blijft centraal staan maar dit vraagt om specifieke afspraken tussen alle familieleden. Niet alleen het bedrijf moet dan gestuurd worden, maar ook de familie en de relatie tussen de familie en het bedrijf.
Deze behoefte neemt toe met de komst van volgende generaties. Het aantal betrokkenen stijgt maar hun onderlinge samenhang daalt. De gebruikelijke manier van communiceren en beslissen bestaat dan niet meer. Formele afspraken en een nog grotere transparantie zijn dan noodzakelijk. Dit kan bijvoorbeeld door een familiecharter of een aandeelhoudersovereenkomst.
Wat is een familiecharter?
U mag het familiecharter gerust zien als de grondwet van de familie waarin de spelregels (rechten én plichten) van de familie tegenover het familiebedrijf geschreven staan. Het familiecharter is voor heel wat families met een familiebedrijf een stevige houvast bij vragen, problemen en conflicten.
Aan de vooravond van de familiale bedrijfsopvolging door de volgende generatie is het familiecharter een nuttige planningtool. Het is bovendien een persoonlijk en flexibel document en groeit als het ware mee met de familie en het bedrijf.
Wat is een aandeelhoudersovereenkomst?
Een aandeelhoudersovereenkomst is een overeenkomst die tussen meerdere aandeelhouders wordt gesloten. Deze overeenkomst wordt gebruikt om enkele belangrijke zaken en afspraken tussen de aandeelhouders onderling vast te leggen. Zo kunnen conflicten en onduidelijkheden achteraf voorkomen worden.
Al wie interesse toont, moet zich goed voelen bij de toekomstige strategie, de keuze van de opvolging en de rol die iedereen krijgt als er meerdere familieleden in het bedrijf stappen. Door een open communicatie en voldoende overleg kunnen alle kinderen perfect inschatten welke consequenties hun keuze om (niet) actief te zijn in het familiebedrijf hebben.
Door deze stap zorgvuldig te doorlopen, kan iedereen een weldoordachte en bewuste keuze maken zodat toekomstige familiale conflicten vermeden worden.
Communiceer de overdracht pas naar de medewerkers als alles rond is. Doe dit op een plechtige en symbolische manier zodat het voor iedereen duidelijk is. Een feestje waarop de sleutels van het bureau overhandigd worden bijvoorbeeld. Geef de overdracht de nodige aandacht. Zo zullen de medewerkers met vragen voortaan ook naar de opvolgers stappen en kunt u als overlater sneller loslaten.
Van plan om uw bedrijf over te dragen?
Laat u hierin begeleiden!
