Familiale opvolging: 6 cruciale vragen

‘U wilt ongetwijfeld de volgende generatie een bedrijf met groeipotentieel en toekomstperspectief nalaten.’

Is de volgende generatie van plan om het bedrijf over te nemen en u op te volgen? Dan wilt u hen ongetwijfeld een solide en waardevol bedrijf nalaten. Een bedrijf met groeipotentieel en toekomstperspectief. Vandaar het belang om uw bedrijf op tijd te evalueren.

Een SWOT-analyse doet u best samen met de sleutelpersonen binnen uw bedrijf die elk vanuit hun invalshoek het bedrijf en haar omgeving in al haar aspecten evalueren. Indien nodig kan een externe adviseur helpen.

‘Door vandaag te sleutelen aan de juiste parameters maakt u uw bedrijf op lange termijn nog aantrekkelijker voor de volgende generatie.’

Het antwoord op deze vraag is belangrijk als u van plan bent om uw bedrijf te verkopen of over te dragen. Maar ook als de verkoopplannen nog niet concreet zijn, kan u de waardering van uw bedrijf gebruiken als een management tool. Want door vandaag te sleutelen aan de juiste parameters maakt u uw bedrijf ook op lange termijn een pak aantrekkelijker voor de volgende generatie.

De waardering van een bedrijf is niet zo eenvoudig als het lijkt. Deze drie waarderingsmethodes geven een indicatieve waardebepaling aan:

De substantiële waarde: Wat zit in de vennootschap? Wat is de schuld? Het eigen vermogen?

De rendementswaarde: Wat zijn de cashflows van de toekomst? Welk rendement kan binnen de vennootschap gerealiseerd worden na de overdracht?

De vergelijkende waarde: Wat is de waarde van een vergelijkbaar bedrijf op de markt?

Krijgt u als ondernemer proactief zicht in de waarde van uw bedrijf , dan kan u ook bewuster omgaan met de waardestuwers of factoren die een invloed hebben op de prestaties van uw bedrijf. Het waarderingsproces is zonder twijfel ook een managementtool en een kompas voor het creëren van ondernemingswaarde en optimaliseren van uw bedrijf voor de effectieve overdracht.

‘Ondernemen zonder passie of de juiste competenties loopt verkeerd af.’

Een familiebedrijf overnemen, dat doet niemand zomaar. Het is belangrijk dat de opvolger heel bewust kiest om als ondernemer de leiding over het bedrijf over te nemen. Want ondernemen zonder passie of de juiste competenties loopt zonder twijfel verkeerd af. En de opvolging aanvaarden om de familie of ouders niet te willen ontgoochelen is al helemaal een slechte drijfveer.

De sleutelwoorden voor elke familiale opvolger:

MOTIVATIE & COMPETENTIE

Zowel op bedrijfseconomisch vlak als qua leiderschapskwaliteiten.

Zoon of dochter die soms van kleins af aan in het bedrijf speelde en door de medewerkers verwend werd, wordt voor diezelfde mensen nu de baas. Dat is geen gemakkelijke stap!

Zijn er meerdere kandidaat-opvolgers? Dan moet al snel tijdens het opvolgingstraject duidelijk worden wie welke rol binnen het familiebedrijf zal opnemen. Wie draagt de eindverantwoordelijkheid? Wie ontfermt zich over de financiën en administratie? Wie neemt het commerciële op zich? Het talent en de interesse zijn hierin doorslaggevend.

Afhankelijk van de familiale situatie zijn er verschillende manieren om de eigendomsoverdracht te organiseren:

Schenking van familiale aandelen

Een schenking van familiale aandelen is een goede optie als de overlater de eigendom van de aandelen wil laten overgaan naar de overnemers zonder financiële tegenprestatie.

De mogelijkheid bestaat om onder bepaalde voorwaarden aandelen van een familiaal bedrijf te schenken aan een gunsttarief van 0%.

Verkoop van familiale aandelen

De overdrager ontvangt wél een overnameprijs. Dit is vooral een optie als niet alle erfgenamen in het bedrijf willen stappen. Voor een verkoop van de aandelen moet een objectieve waardebepaling gebeuren zodat er achteraf geen conflicten ontstaan. Dit gebeurt het best door een onafhankelijk expert.

Familieleden als stille vennoot

Soms is het niet mogelijk om het familiebedrijf te verkopen en participeren alle kinderen in het aandeelhouderschap. Het bedrijf blijft centraal staan maar dit vraagt om specifieke afspraken tussen alle familieleden. Niet alleen het bedrijf moet gestuurd worden, ook de familie en de relatie tussen de familie en het bedrijf.

Deze behoefte neemt toe met de komst van volgende generaties. Het aantal betrokkenen stijgt maar hun onderlinge samenhang daalt. De gebruikelijke manier van communiceren en beslissen volstaat dan niet meer. Formele afspraken en een nog grotere transparantie zijn dan noodzakelijk. Dit kan bijvoorbeeld door een familiecharter of aandeelhoudersovereenkomsten.

Al wie interesse toont, moet zich goed voelen bij de toekomstige strategie, de keuze van de opvolging en de rol die eenieder krijgt als er meerdere familieleden in het bedrijf stappen. Door een open communicatie en voldoende overleg kunnen alle kinderen perfect inschatten welke consequenties hun keuze om (niet) actief te zijn in het familiebedrijf hebben.

Door deze stap zorgvuldig te doorlopen, kan iedereen een weldoordachte en bewuste keuze maken zodat toekomstige familiale conflicten vermeden worden.

Communiceer de overdracht pas naar de medewerkers als alles rond is. Doe dit op een plechtige en symbolische manier zodat het voor iedereen duidelijk is. Een feestje waarop de sleutels van het bureau overhandigd worden bijvoorbeeld. Geef de overdracht de nodige aandacht. Zo zullen de medewerkers met vragen voortaan ook naar de opvolgers stappen en kunt u als overlater sneller loslaten.

Wie zijn bedrijf loslaat, neemt afscheid van zijn levenswerk en passie. Een grote stap die vaak gepaard gaat met de nodige emoties. Geleidelijk aan afscheid nemen van het bedrijf, kan helpen.

Familiale opvolging omvat twee delen: machtsoverdracht en eigendomsoverdracht.

Beide hoeven niet samen te vallen maar zijn wel scharniermomenten. Zo kan de overdrager nog een afgesproken periode als mentor of coach blijven optreden en de opvolger blijven begeleiden na de overdracht. Een geleidelijke afbouw van de overdrager kan perfect gecombineerd worden met de geleidelijke inwerking van de opvolger.

Afscheid is pas echt mogelijk als de overdrager een andere invulling aan zijn leven kan geven. Het is belangrijk om daar