Wie dacht dat 2025 een wilde rit was en hoopt op een veel kalmer 2026 zou wel eens flink bedrogen kunnen uitkomen. Het geopolitieke landschap kende het afgelopen jaar een flinke schok. Regels, waarden, normen en allianties die vroeger in beton leken gegoten, staan plots op losse schroeven. Centraal hierin staan vooral de Verenigde Staten, die zich volop lijken te heroriënteren voor de toekomst en dit zowel op economisch, politiek als militair vlak. “Buckle up!”
De arend versus de draak
De openingszet begin dit jaar was een tarievenoorlog. De lat, die toegang moest bieden tot de Amerikaanse consument, werd initieel door de VS voor sommige landen op extreme niveaus gezet. Kop van jut was China. Trump smeerde het land in april van dit jaar zelfs even een tarief aan van maar liefst 145%. China reageerde daarop met een tarief van 125% wat de handel tussen beide landen effectief een tijdlang lamlegde. Hoewel de spanning tussen beide landen ondertussen wat is gaan liggen (met een pak lagere handelstarieven tot gevolg), blijft de relatie tussen beiden bijzonder moeizaam. Een nieuwe escalatie lijkt nooit veraf. De redenen kunnen bovendien legio zijn: het nog steeds belangrijke handelsoverschot van China, disputen over intellectuele rechten, export controles, toegang tot kritieke grondstoffen, Taiwan en de Zuid-Chinese zee… De fragiele relatie tussen China en de VS zal ook in 2026 een belangrijke risicofactor blijven. Dit kan een grote impact hebben op de wereldeconomie.
De Amerikaanse groei krijgt een K-vorm
Bovenstaande tarieven bedreigen uiteraard ook de Amerikaanse economie met een stagflatie schok. Initieel leken vooral de Amerikaanse importeurs de tarieven nog te slikken, maar langzaamaan lijkt ook Joe Sixpack een deel van deze tarieven op z’n brood te krijgen. Vooral voedselprijzen zijn fel gestegen in de VS en hebben een belangrijke impact op de koopkracht van Amerikaanse consumenten. Daarnaast is ook de prijs van elektriciteit een belangrijke factor geworden en daar speelt de opkomst van Artificial Intelligence (AI) een belangrijke rol in. De opbouw van nieuwe datacenters om de AI groei te ondersteunen heeft een significante impact gehad op de elektriciteitsprijzen in de VS.
Anderzijds hebben AI-gerelateerde investeringen de Amerikaanse economie de afgelopen twaalf maanden ook een serieuze boost gegeven. Meer zelfs, deze investeringen waren van zo’n grote omvang dat ze een krimp maskeren inzake investeringen in de overige sectoren. De AI boom liet zich uiteraard ook voelen op Wall Street waardoor beursbeleggers volop mee konden profiteren.
Meer en meer kent de Amerikaanse economie dus een groeiverloop in een zogenaamde K-vorm (‘the K-shaped economy’). Huishoudens met hogere inkomens, die doorgaans ook beleggen op de beurs of die (onrechtreeks) werken voor de ‘boomende’ tech en AI industrie, hebben hun vermogen fors zien toenemen het afgelopen jaar. Hiertegenover staat een steeds groter wordende groep van Amerikanen die minder fortuinlijk zijn. De dalende investeringen in niet AI-gerelateerde sectoren zorgen immers voor banenverlies. Steeds duurdere prijzen komen dan ook hard aan voor deze gezinnen. De twee snelheden van de Amerikaanse economie zullen met grote aandacht gevolgd worden door de financiële markten volgend jaar en maakt ook de opdracht van de Federal Reserve (Fed) er niet gemakkelijker op.
Wie wordt Powells opvolger?
In tegenstelling tot de Europese Centrale Bank (ECB) heeft de Fed immers een dubbel mandaat. Enerzijds zorgen voor prijsstabiliteit en anderzijds een maximale tewerkstelling proberen te bereiken zonder dat dit tot hoge inflatie leidt. Geen evidente opdracht in 2025. Enerzijds zorgde inflatie ervoor dat de ‘haviken’ binnen de Federal Reserve aanstuurden op renteverhogingen. Daartegenover stond een arbeidsmarkt die duidelijk tekenen begon te geven van afkoeling. Eerder tijd voor rentedalingen dus?
De Fed was echter verdeeld en ging in ‘wait-and-see’ modus, tot grote ergernis van president Trump die graag een lager renteklimaat ziet om de economische groei extra te ondersteunen. De talmende arbeidsmarkt nam uiteindelijk toch de bovenhand en zorgde voor drie rentedalingen in 2025. Voor volgend jaar verwachten de meeste analisten nog een paar extra verlagingen. Al zou Powells opvolger (aangesteld door Trump) misschien nog wel wat extra’s in petto hebben. In mei 2026 eindigt het mandaat van Jerome Powell en momenteel staat Kevin Hasset bovenaan de shortlist. Hasset is de huidige directeur van de National Economic Council, een doorwinterd Trump adviseur en bovendien voorstander om snel de Fed Fund Rates verder te laten zakken. Eerste afspraak met Hassent in juni 2026.
Quo vadis Europa?
We sluiten het artikel af met Europa en dat is niet geheel onbewust. Hogere energiekosten wegen zwaar op de productiviteit versus China en de Verenigde Staten. Handelstarieven (ook al werden ze gereduceerd tot een algemeen tarief van 15%) zorgen voor economische tegenwind. Het fiscale plaatje ziet er voor enkele lidstaten niet rooskleurig uit, wat een rem dreigt te zetten op broodnodige investeringen. En geopolitiek werd Europa dit jaar meermaals opzij geschoven. Het ‘oude continent’ moet zich dringend heruitvinden.
Reeds in het najaar van 2024 legde oud ECB voorzitter Mario Draghi de huidige pijnpunten bloot in zijn rapport: ‘The Future of European Competitiveness’. Hij stuurde aan op Europese deregulering, een digitale renaissance, nieuwe investeringen in Europese energie infrastructuur en misschien nog het belangrijkst: hervormingen aan het instituut Europa zelf om het hoofd te bieden aan de nieuwe geopolitieke realiteit. Eén jaar later lijkt er nog bitter weinig initiatief te zijn genomen omtrent deze punten en dat heeft zich in 2025 duidelijk laten voelen.
Kijkt Europa dan aan tegen een annus horribilis in 2026? Niet noodzakelijk. Toeleveringsketens zijn opnieuw genormaliseerd. Gas- en olieprijzen zijn dit jaar fel gezakt en geven momenteel een boost aan zowel de koopkracht van de Europese huishoudens als de algemene industrie. Defensie-uitgaven moeten een nieuwe groeimotor worden voor de Europese economie, met Duitsland die het voortouw neemt nu het bereid is om de ‘schwarze null’ te laten varen. Die effecten zouden we in 2026 toch moeten beginnen merken.
Europa moet de illusie laten varen dat zaken blijven uitstellen om toch maar tot een consensus te komen een goed en duurzaam beleid is. Als het die stap kan zetten en de focus kan leggen op de pijnpunten die Draghi blootlegde ziet de toekomst er al een pak rooskleuriger uit.
