De invloed van emoties op uw beleggingsportefeuille

Een rationeel proces waarin cijfers, grafieken en analyses de hoofdrol spelen. Bent u ervan overtuigd dat beleggen niet meer is dan dit? ‘Het blijft een verkeerde perceptie die heel wat mensen delen,’ vertelt Jan Theus, beleggingsexpert bij Bank Van Breda. ‘Ook emoties spelen een rol in elk beleggingsverhaal.’  We vragen hem om extra tekst en uitleg.  

Waarom zien heel wat mensen beleggen als iets puur rationeel? Vanwaar deze verkeerde perceptie?  

Jan Theus: ‘Beleggen wordt in het algemeen te snel geprofileerd als een rationeel proces. Sla de vakpers en financiële kranten open en de nadruk ligt automatisch op grafieken, data en de traditionele economische modellen die ervan uitgaan dat mensen enkel rationele beslissingen als het om beleggen gaat. De emotionele en psychologische complexiteit van beleggen wordt nog te vaak onderbelicht. Zo ontstaat een vertekend beeld en wordt te snel gedacht dat succesvolle beleggers analytisch sterk zijn, terwijl emotionele intelligentie minstens even belangrijk is. Meerdere studies toonden aan dat emoties zoals angst, euforie en hebzucht wel degelijk een grote invloed hebben op beleggingsbeslissingen. Dit resulteert dan bijvoorbeeld in paniekerige verkopen als het op de beurs minder goed gaat en verlies van kapitaal in de lucht hangt.’  

Is angst voor financieel verlies niet gewoon des mensen?  

Jan Theus: ‘Absoluut. ‘Alleen verlies van geld wordt met oprechte tranen beweend,’ zei de Romeinse dichter Juvenalis al in de eerste eeuw na Christus. Tijden veranderen, maar de reactie van mensen na kapitaalverlies niet. We hebben van nature een aversie voor verlies.’ 

Welke invloed heeft dit op bepaalde keuzes bij de samenstelling van een beleggingsportefeuille? 

Jan Theus: ‘Net door onze aversie voor verlies zal niemand uitsluitend dynamisch beleggen, ook al is de verwachte opbrengst maximaal. Vandaar ook dat wij tijdens het samenstellen van de portefeuille het vaak hebben over ‘beton’. Dit zijn beleggingen die zo veilig zijn dat er bijna niets fout kan lopen. Als vermogensbegleider zit onze toegevoegde waarde in het helpen van onze klanten bij het maken van de juiste keuze, zo ook wat de samenstelling van hun beleggingsportefeuille betreft. De basis van deze portefeuille is hun gevoel bij beleggen. Dit gevoel heeft een cruciale impact op de samenstelling van de portefeuille.’  

En dat gevoel zit uiteraard bij iedereen anders?  

Jan Theus: ‘Zeker. Ik maak soms de vergelijking met een douchekraan. Bijna niemand wast zich enkel met koud of warm water. Maar hoe warm of koud de douchekraan precies moet zijn, dat is verschillend voor iedereen. Dat is ook zo bij een beleggingsportefeuille. De juiste verhouding risico-rendement vormt de basis voor elke beleggingsstrategie. Als vermogenspartner is het aan ons om op basis van een grondige bevraging een inschatting te maken van wat onze klanten op dat vlak aankunnen. Met welke schommelingen kunnen ze leven? Spelen ze liever op veilig of durven ze al eens risico’ te nemen voor mogelijk meer rendement? Pas als we weten hoe u zich als klant voelt tegenover beleggen, kunnen we de beleggingsstrategie bepalen en een beleggingsportefeuille samenstellen die écht bij u past. Emoties spelen al van bij deze eerste stap in het beleggingsverhaal een heel cruciale rol.’  

Wat is dan de volgende stap? 

Jan Theus: ‘Ligt uw beleggingsstrategie eenmaal vast, dan kunnen we samen met u op zoek gaan naar het juiste evenwicht tussen beleggingen die rendement nastreven en beleggingen die het risico op kapitaalverlies uitsluiten. Deze spreiding hangt af van uw verwachtingen, behoefte en risicobereidheid en moet alweer vooral juist aanvoelen.’  

Hoe moeilijk is het soms om deze vooraf bepaalde beleggingsstrategie vol te houden?  

Jan Theus: ‘Wanneer de markten volatiel zijn, beurskoersen dalen of de rente laag is, kunnen emoties als angst en onzekerheid inderdaad de overhand krijgen Gaat het minder goed op de financiële markten, dan hebben klanten sneller de neiging om  hun strategie te wijzigen. Ze worden bang en beslissen soms in paniek om het anders aan te pakken. Het is aan ons om net deze klanten te wijzen op het ‘waarom’ van de gekozen strategie. Om hen gerust te stellen en ervoor te zorgen dat hun emoties van het moment niet de overhand nemen. Uit ervaring leerden we dat het op lange termijn goed kan komen. Gemaakte keuzes volhouden verhoogt het perspectief op een hoger rendement. Kijk niet enkel naar vandaag. Laat u niet leiden door emoties of tussentijdse opportuniteiten. Blijf focussen op uw gekozen strategie op lange termijn.’  

Wat is het ultieme doel van elke beleggingsportefeuille?  

Jan Theus: ‘Gemoedsrust. Wie gespreid belegt, hoeft zich minder zorgen te maken over de beursprestaties van de dag. Gespreid beleggen verzacht de schommelingen op de beurs en vermijdt de grote pieken en dalen van een eenmalige belegging. Minder schommelingen betekent minder risico en dus meer gemoedsrust. Een beleggingsplan kan u hierin helpen. Aan een vast ritme of planmatig beleggen vermijdt de neiging om snel en veel te kopen wanneer de beurs het goed doet of beleggingen te verkopen wanneer de koersen dalen. Het vermijdt dat u onder druk van de beurskoersen paniekerige beslissingen neemt. Ook dat is goed voor uw gemoedsrust. En op lange termijn ongetwijfeld ook voor uw beleggingsportefeuille.’